معرفی و بررسی انواع سازهای شرقی ( ایرانی)

سازهای شرقی به ۶ بخش دسته بندی می شوند:

موسیقی و نواختن و یا گوش دادن به آن باعث آرامش و لذت است، همه موسیقی را دوست دارند و با گوش دادن به آن انرژی می گیرند. در این مقاله می خواهیم سازهای شرقی و یا به عبارتی سازهای ایرانی را معرفی کنیم که  تنوع زیادی دارند و هر کدام از آنها لذت خاص خود را دارند چه برای نواختن و چه برای گوش دادن، با ما همراه باشید.

 آشنایی با سازهای ایرانی:

در ابتدا بهتر است تا با انواع سازهای ایرانی و دسته بندی خود سازها آشنا شوید.

انواع سازهای ایرانی:

سازهای زهی:

سازهای زهی، به آن دسته از سازها گفته می شود که در آن صدا، از لرزش سیم به وجود می آید. سازهای زهی خود به سه دسته زیر تقسیم می شوند:

• سازهای زهی – زخمه ای
• سازهای زهی – آرشه ای
• سازهای زهی – کوبه ای

سازهای مضرابی (زهی-زخمه ای):

اکثر سازهای زهی- زخمه ای از یک شکم در ته ساز، یک دسته برای قرار گرفتن انگشتان دست چپ و یک سر، که گوشی‌ های کوک ساز در آنجا قرار می‌ گیرند تشکیل شده اند. و سیم ها با تعداد مختلف به طریقی ثابت به موازات طول ساز، شکم و دسته را طی میکند و دور گوشی ها پیچیده می شود.

پیشنهاد مطالعه: انواع مضراب تار و تاثیر آنها در نواختن ساز تار

بعضی از سازهای این گروه مانند کمانچه و تار دارای دو شکم هستند و روی هر دو یا یکی از آنها پوست کشیده می شود. و برخی از این ساز ها با انگشت و بعضی دیگر با مضراب نواخته می شوند.

سازهایی مانند سه تار، عود ، دوتار، گیتار کلاسیک ( جهت مشاهده و خرید قیمت گیتار ارزان کلیک کنید )، رباب، قانون، چنگ و … در گروه ساز های زهی- زخمه ای هستند.

سازهای مضرابی (زهی – آرشه ای):

همانطور که از نام این سازها پیداست سیم بکار رفته در این گروه از سازها به وسیله کشیدن آرشه، صوتی را حاصل می کند و در واقع زه‌ ها با استفاده از آرشه یا کمانه به صدا درمی‌آیند. که از انواع سازهای زهی – آرشه ای می توان کمانچه، قیچک، ویولن و… را نام برد.

پیشنهاد مطالعه: معرفی ساز ویولن

این دسته از سازها نیز مانند سازهای مضرابی از سه قسمت شکم، دسته و سر ساخته شده اند. که صدای حاصله در سازهای آرشه ای ممتد است و ضربه ای نیست و امتداد هر صوت تا حدودی به میل نوازنده بستگی دارد. این موضوع تفاوت بین سازهای آرشه ای و مضرابی است.

سازهای مضرابی (زهی – کوبشی):

در این گروه از سازها با کوبیدن توسط وسیله چکش مانندی بر روی سیم، صوت حاصل می شود مانند سنتور و … که به آن ساز های زهی کوبشی می گویند.

سنتور نیز از خانواده ی سازهای مضرابی به شمار می رود با این تفاوت که نواختن سنتور به صورت زخمه ای نیست بلکه با کوبیده شدن مضراب روی سیم ها نواخته می شود. پس میتوان گفت که سنتور در گروه زهی- کوبشی می باشد.

سازهای بادی:

سازهای بادی، خود به دو نوع سازهای بادی چوبی و سازهای بادی برنجی تقسیم می شوند.

سازهای بادی چوبی:

سازهای بادی چوبی، سازهایی هستند که صدای آنها از نوسان هوا در لوله‌ هایی که در قدیم از چوب ساخته می‌ شده ‌اند، ایجاد می‌شود، به همین دلیل این نام را به خود گرفته اند. هر چند که در سدهٔ بیستم فلوت و پیکولو را از فلز ساختند.

هر کدام از سازهای خانوادهٔ بادی چوبی شخصیتی ویژه دارند و شباهت رنگ صدای آنها به یکدیگر بسیار کمتر از زهی‌ ها است. و سازهای بادی خود به دو دسته ی زیر می باشد:

الف-سازهای بی زبانه مانند نی و بالابان که هوا را به طور ساده یا با برخورد به لبه ی سوراخ ورود به داخل لوله وارد می کنند.

ب- سازهای بادی زبانه دار مانند دوزله و سرنا که صدا در آن ها از طریق دمیدن هوا و به حرکت در آمدن بخش کوچکی از جنس نی و پلاستیک که به آن قمیش نیز گفته می شود تولید می شود.

از انواع سازهای بادی چوبی می توان سازدهنی، فلوت، ابوا، پیکولو، کلارینت، ساکسیفون و… را نام برد.

سازهای بادی برنجی:

در واقع در سازهای بادی برنجی، ایجاد صدا از طریق ارتعاش لب های نوازنده است، به عبارت دیگر لب ها نقش زبانه را در سازهای بادی ایفا می کنند.

این سازها معمولا دارای لوله و شیپور هستند و ساختارشان بدین گونه است که معمولا در این سازها لوله ها را بصورت مارپیچ (حداقل دو بار خمیده می شوند) میسازند تا نگهداری آنها راحت تر باشد و در اغلب موارد دارای دریچه های تنظیم صدا می باشند تا بتوانند رنج گسترده تری از نت ها را تولید نمایند. انتهای لوله ی مخروطی در این سازها به شکل شیپور، فنجان یا قیف می باشد.

سازهای بادی برنجی سازهایی پُر قدرتند؛ هنگامی‌ که قوی نواخته شوند بقیهّٔ ارکستر را از میدان به در می‌ کنند. این سازها در لحظه‌های اوج موسیقی و در ارائه عبارت‌ های قوی و قهرمانی به ‌کار گرفته می ‌شوند.

ترومپت، هورن، ترومبون و توبا جزء گروه اصلی  سازهای بادی برنجی در ارکستر سنفونیک از زیر به بم می باشند.

سازهای کوبه ای:

سازهای کوبه ای جزء قدیمی ترین سازهایی هستند که از هزاران سال پیش بشر از آنها استفاده می کرده است. اولین استفاده بشر از سازهای کوبه ای برای برقراری ارتباط از راه دور بوده و به تدریج برای مراسم شادی، عزا، تشریفات مذهبی و … از آنها استفاده شده است.

به سازهایی که از طریق ضربه زدن، تکان دادن، سایش، خراش و یا هر عمل دیگری که منجر به نوسان شود و تولید صدا کند سازهای ضربی یا کوبه ای می گویند. وظیفه ی اصلی این سازها در آهنگ معمولا اجرای ضرب و ریتم است.

از انواع سازهای کوبه ای می توان ساز کنگا، جیمبه، دف، بانگو، دمبک، تمبک، طبل، دهل، تومبا، تمپو، کاخون و … را نام برد.

هنگ درام: (سازی از شرق دور)

هنگ‌ درام از دو نیم پوسته ‌ی فولادی تشکیل ‌شده است و شکلی شبیه به بشقاب‌ پرنده دارد. این ساز خیلی زود جای خود را میان نوازندگان کوبه ‌ای در گروه‌ها و ارکستر‌های موسیقی باز کرد.

این ساز از فولاد ضد زنگ با روکشی از برنج ساخته ‌و پرداخته شده است و مناسب‌ ترین ساز برای اجرای موسیقی مدیتیشن و شرق آسیا می باشد. که جزء سازهای کوبه ای محسوب می شود.

سازهای شستی دار:

سازهای شستی دار مجموعه ای از شستی‌ ها می باشند که نوازنده را قادر می‌کند تا چندین نت را همزمان، آسان و سریع بنوازد.

و یا به زبان ساده تر سازی است که از صفحه کلید برای نواختن استفاده می کند.

پیانو آکوستیک، کلاوسَن (هارپسیکورد – (Clavicle ( Harpsichord ) ارگ و آکاردئون معروف ‌ترین سازهای شستی‌ دار هستند. که شناخته شده ترین این سازها، پیانو و ارگ می باشد.

مطالعه باعث بهتر شدن سبک زندگی کردن در جامعه میشود. همانطور که میدانید لذت مطالعه در خواندن مطلبی جذاب، مفید و قابل درک است که کمک شایانی به بازدهی مغز شما میکند. پس سعی ما تولید کنندگان محتوای متنی در وب سایتها، بازنویسی مطالب مهم و کاربردی به صورت جذاب و کاملتر است. امیدوارم مطالب گفته شده در این مطلب برای شما مفید واقع شود.