احتمالا تصور کره زمین بدون وجود انواع صدا در موسیقی امری غیرعادی خواهد بود. در واقع صدا از ارتعاشات مولکولهای ماده به یکدیگر تولید میشود. در حالت استاندارد اصواتی که در طول روز میشنویم در اثر برخورد مولکولهای هوا به یکدیگر تولید میشوند. و این امواج صوتی که به گوش میرسند را صدا مینامند.
اهمیت اصوات در موسیقی مانند اهمیت رنگ در نقاشی است؛ ولی از هر صوتی نمیتوان در موسیقی استفاده کرد. عواملی وجود دارد که میتواند به وجود آورنده ی ارتعاشات مولکولهای هوا شود، حنجره و یا یک اسپیکر، صدای برخورد درب به هنگام بسته شدن و یا هر عامل دیگری که منبع صوتی نامیده میشود.
بسیاری از منابع صدا به دست بشر ساخته شدند. ابزاری مانند بلندگوها که به کمک آنها موسیقی دلخواهتان پخش میشود و یا لذت شنیدن یک ساز از عواملی است که باعث شده حس شنوایی در زندگی انسان جایگاه ویژه ای پیدا کند. این ساختهها به موسیقی محدود نمیشوند. سیستمهای پیجینگ یک بیمارستان یا بانک، زنگهای هشدار و غیره، دیگر گونههای منابع صوتی ساخته دست انسان است. حال از نظر موسیقیدانها صداها به دو دسته تقسیم میشوند.
صدای های غیر موسیقیایی non-musical
به صداهایی گفته میشود که ارتعاشات نا منظم داشته باشند. و به آنها اصطلاحاً «نوفه» یا «noise» یا سروصدا بگویند. اصوات غیر موسیقایی لحظه ای مانند: شکستن شیشه، پارس سگ، ترکیدن لامپ، انفجار و غیره و اصوات غیر موسیقایی ممتد و ادامه دار مانند: صدای حرکت قطار، همهمه، صدای زوزهی باد، بارش باران و غیره میباشد.
پیشنهاد مطالعه: بهترین آهنگ های هنگ درام
شــاید ایــن ســوال پــیش بیایــد کــه چگونــه بــین نوفـه و صداهای موسیقایی تفاوت قائل شویم ؟ در جواب میتوان گفت که بر خلاف صداهای موسیقیایی صداهای نوفه فرکانس مشخصی ندارند و نمیشود فرکـانس آنها را محاسبه کرد.
صداهای موسیقیایی Musical sound
به صداهایی گفته میشود که متناوب هستند و ارتعاشات منظمی دارند، و زیرایی (مقدار زیروبمی) مشخص و قابل تشخیصی دارند. بنابراین وقتی شنیده می شوند دل نشین و خوشایند هستند، و بر خلاف نوفهها به صورت آگاهانه تولید می شوند و همین ویژگی آنها باعث مطبوع بودن آنها است مانند: صدایی که از نواختن سازها به گوش میرسد.
انواع صدا در موسیقی چه ویژگی های دارند
- ارتفاع و یا زیرایی صداها: که در واقع همان خاصیت صداها میباشد که از اصطلاحات دیگری نیز برای آن استفاده میکنند. صداهایی که نازک تر هستند «زیر» و صداهایی که کلفت تر هستند «بم» نامیده میشوند. همچنین در خط نوشتاری موسیقی نشانه ای را که با آن زیر و بمی را نشان میدهند «نت» میگویند.
- شدت و یا قدرت: تفاوت قوت و ضعف بین دو صدا را «شدت» میگویند. بدین معنی که صداها نیز ممکن است نسبت به هم قوی تر و ضعیف تر باشند، برای مثال صدای انسانی که آرام حرف میزند ضعیف تر است نسبت به انسانی که با صدای بلند و قوی حرف میزند.
- دیرند و یا کشش: تفاوت یک صدای طولانی با یک صدای کوتاه را از نظر زمانی «دیرند» میگویند؛ به زبان ساده تر، به زمانی که یک صدا حضور دارد و شنیده میشود گویند. در موسیقی نیز همه ی نتها نسبت به یکدیگر (کشش) مساوی ندارند، یعنی به یک اندازه کشیده نمی شوند، بعضی از آنها کوتاه و بعضی بلند هستند.
- طنین و یا رنگ صوتی: کیفیتی که تو صدای یکسان از دو ساز غیر مشابه مانند ویولن و پیانو را متفاوت نشان میدهد «طنین» یا «رنگ صوتی» نامیده میشود. و یا به عبارت ساده تر مشخصه ای که ما می توانیم صداهای متفاوت را تشخیص دهیم.رنگ صدا هم در واقع مشخصات خاص صدای یک نفر و یا یک ساز است که رنگ صدا را با نامهای دیگری چون شخصیت، جنس و یا طنین نیز میشناسند.
سخن آخر
نمیتوان زندگی را بدون ارتعاش صدا تصور کرد. بیشتر صدای سازها که امروزه وجود دارند، با الهام گرفتن از طبیعیت ساخته شدهاند. این صداها انواع و ویژگیهای مختلفی دارند؛ ارتفاع یا زیرصدا، شدرت و قدرت، کشش و رنگ صدا را میتوان انواع صدا معرفی کرد.
سوالات متداول
- چند نوع صدا در موسیقی داریم؟
ارتفاع یا زیر صدا، شدت و قدرت، کشش و رنگ صوتی را میتوان انواع صدا در موسیقی معرفی کرد. - صدای غیر موسیقیایی چیست؟
به صدایی که ریتم نامنظم داشته باشد صدای غیر موسیقیایی میگویند. صدای شکستن شیشه، پارس سگ، حرکت قطار و غیره نمونهای از این صدا میباشند. - صدای موسیقیایی چیست؟
به صداهایی که زیر و بم منظمی داشته باشند، صدای موسیقیایی میگویند.