دانستنی ها درباره ی موسیقی برنامه ای:
در دوره ی رمانتیک ارتباط نزدیکی میان موسیقی، ادبیات و نقاشی شکل گرفت. موسیقی ای که به نقل داستانی می پردازد یا به نحوی توصیفی است و تصاویری را در ذهن شنونده تداعی می کند. آهنگسازان رمانتیک به موسیقی برنامه ای که گونه ای از موسیقی سازی مبتنی بر یک داستان، شعر، ایده یا صحنه است علاقهای ویژه داشتند.
آثار ارکستری برنامه دار همچون سمفونی فانتاستیک برلیوز، رومئو و ژولیت چایکوفسکی و مولداو اثر اسمتانا، همگی تجسم بخش احساسات، شخصیت ها و ماجراهای یک داستان و یا صداها و حرکت های طبیعت هستند.
در واقع موسیقی برنامه ای، توانائی های موسیقی را در توصیف و تداعی به کار می گیرد. هدف اغلب آثار برنامه ای بیش از آنکه فقط توصیف باشد، بیان احساسات است.
بسیاری از قطعات پیانویی آهنگسازان دوره رمانتیک ویژگی موسیقی برنامه ای را دارند اما این موسیقی ارکستری بود که در آن آهنگسازان این موقعیت را داشتند تا این گونه ایده ها را به واضح ترین شکل بیان نمایند.
به طور کلی سه نوع موسیقی برنامه ای برای ارکستر وجود دارد:
۱- سمفونی برنامه ای:
بتهوون توضیح داده که سمفونی برنامه ای شماره شش او که آن را پاستورال (روستایی) نامیده است بیشتر بیان احساس است تا نقاشی صوتی، هر چند آوای پرندگان که موومان آهسته را خاتمه می دهد، شادی روستاییان در بخش اسکرتزو و توفان که در موومان چهارم به غرش در میآید، همگی به وضوح، تصویری هستند.
پیشنهاد مطالعه: شش عنصر اصلی موسیقی
اما برلیوز در سمفونی فانتاستیک خود در این زمینه با صراحت بیشتری صحبت می کند. او برای این اثر که همانند پاستورال بتهوون در پنج موومان به جای چهار موومان متداول است برنامه ای را با ذکر جزئیات ضمیمه می کند. کلیات این برنامه به اختصار چنین است:
رویاها و آرزوها: موسیقی دانی جوان با قوه ی تخیل فوق العاده، معشوقه ی خود را در رویا می بیند. در ذهن او محبوبه اش به یک ملودی تبدیل می شود، یک ایده ی ثابت یا تمی تکرار شونده که به طور مکرر به ذهن او باز می گردد.
در مجلس رقص: او به محبوبه اش که در مهمانی و در میان رقصندگان است می نگرد و موسیقی والسی باشکوه در حال اجرا است.
چشم اندازی در دشت: او در روستا قدم می زند. صدای نی چوپان ها شنیده می شود (کرآنگله ، ابوا). معشوقه اش را می بیند اما او از دید ناپدید می شود.
هنگامی که کرآنگله ملودی خویش را ادامه می دهد پاسخی از ابوا شنیده نمی شود؛ غروب آفتاب و رعد و برق در دوردست.
به سوی چوبه ی دار: او در رویا می بیند که در جنون حسادت، محبوبه اش را به قتل رسانده است و به طرف چوبه ی دار کشیده می شود.
رویای روز تعطیل جادوگران: او خود را پس از مرگ در میان جادوگران و هیولاها می یابد. معشوقه اش بسیار پیر و زشت رو شده که می رقصد و او را مسخره می کند. ناقوص های عزا … سرودهایی که برای مردگان خوانده می شود.
برلیوز در سمفونی فانتاستیک با آوردن تمی که آن را ایده ی ثابت می نامد، در لحظات حساس در طول سمفونی – در حالی که هر بار به تناسب موقعیت، تغییری در آن ایجاد می شود – احساس وحدت و تعلق به یکدیگر را در بین موومان ها ایجاد می کند.
۲- اورتور کنسرت:
اورتور واژه ای است که برای نامیدن قطعه ی ارکستری که در آغاز اپرا اجرا می شود به کار می رود. اما اورتور کنسرت هیچ ارتباطی با اپرا نداشت و یک قطعه ی برنامه ای یک موومان برای ارکستر بود، یکی از آثار مندلسون که تصویری از دریاست، اورتور کارناوال دورژاک، رومئو و ژولیت چایکوفسکی و کاکین اثر الگار از معروف ترین اورتور کنسرت ها هستند.
۳- پوئم سمفونی:
پوئم سمفونی یا تُن پوئم توسط لیست ابداع شد و مانند اورتور کنسرت قطعه ی برنامه ای یک موومان برای ارکستر است اما معمولا طولانی تر و از لحاظ ساختار، آزادانه تر است. برداشت لیست درباره ی پوئم سمفونی این بود که موسیقی باید بر اساس ایده ها یا اتفاقاتی که در برنامه آمده است شکل بگیرد.
پیشنهاد مطالعه: بهترین پیانو دیجیتال جهان در سال ۲۰۲۰
با این حال برای ایجاد وحدت موسیقایی او از تمهیدی که آن را دگرگونی تمی می نامید استفاده میکرد. این اصطلاح طولانی تنها بیان این مفهوم است که یک تم اصلی در طول یک قطعه مرتب شنیده می شود اما دایما کیفیت و خصوصیات آن تغییر می کند تا متناسب با موقعیت باشد.
لیست سیزده پوئم سمفونی تصنیف کرد که معروف ترین آنها تاسو، پرلودها و مازپا (که هر سه براساس شعر تصنیف شده اند)،
هملت (بر اساس نمایشنامه شکسپیر) و اُرفئوس (بر اساس افسانهی یونانی) هستند.
۴- موسیقی صحنه:
گونه ای از موسیقی است که برای اجراء پیش از آغاز یک نمایش و نیز طی آن ساخته می شود. این موسیقی به واقع برپا دارندهٔ حالت های صحنه هائی معین است. اینترلود، موسیقی متن، مارش و رقص، همگی موسیقی صحنه هستند (چنانکه موسیقی فیلم امروزی نیز موسیقی صحنه است).
موسیقی صحنهٔ مندلسیون برای نمایشنامهٔ رویای شب نیمهٔ تابستان، مارش عروسی معروف او را نیز در بر می گیرد.
مطالعه باعث بهتر شدن سبک زندگی کردن در جامعه میشود. همانطور که میدانید لذت مطالعه در خواندن مطلبی جذاب، مفید و قابل درک است که کمک شایانی به بازدهی مغز شما میکند. پس سعی ما تولید کنندگان محتوای متنی در وب سایتها، بازنویسی مطالب مهم و کاربردی به صورت جذاب و کاملتر است. امیدوارم مطالب گفته شده در این مطلب برای شما مفید واقع شود.
گردآوری: آلیک موزیک