نابغه های موسیقی ایران

یکی از هنرهایی که می‌تواند مایه ی سرگرمی و لذت شود، هنر موسیقی و ساز است. به مانند یک داروی مسکن عمل میکند و باعث آرامش روح و جسم آدمی میشود. حال این موسیقی میتواند به صورت گوش دادن باشد و یا به صورت فراگیری موسیقی و انواع سازها، که در هر دو صورت تاثیرات مثبتی را در پی خواهد داشت. در ادامه می خواهیم بپردازیم به معرفی افرادی که برای رسیدن به آرامش روح و جسمشان، فراگیری ساز و موسیقی را در پیش گرفتند و توانستند نامشان را در ذهن ها حک کرده و بعنوان نوابغ موسیقی شناخته شوند. لذا مطالعه این مطلب درمورد نابغه های موسیقی ایران را از دست ندهید.

نابغه های موسیقی ایران ( مشاهیر و چهرهای برجسته موسیقی ایران )

غلامحسین درویش خان

غلامحسین درویش؛ در سال 1251 هجری خورشیدی مصادف با 2 آذر 1305 در تهران زاده شد. پدر وی حاجی بشیر، هنگام صدا زدن غلامحسین، از لفظ درویش استفاده میکرد که همین امر باعث شد از این نام برای نام خانوادگیش استفاده کند و به غلامحسین درویش معروف شود. غلامحسین به دربار شاه رفت ‌و آمد داشت و می توانست به ساز و اجرای نوازندگان گوش دهد. بنابراین به نزد آقا حسینقلی رفت و به تکمیل فن خود پرداخت. بعد از سال‌ ها تمرین در نواختن تار و به ویژه سه ‌تار توانست به مهارت بالا دست یابد و از بهترین شاگردان استاد خود شود.

پدر وی که با موسیقی آشنایی مختصری داشت، او را در ده سالگی به شعبه موسیقی مدرسه نظام، وابسته به دارالفنون فرستاد که به سرپرستی موسیو لومر (آلفرد ژان باتیست لومر) فرانسوی ایجاد شده بود. در آنجا به فراگیری خط موسیقی و نواختن شیپور و طبل کوچک مشغول و با موسیقی اروپایی آشنا شد. در همین برهه بود که متوجه یکنواخت بودن موسیقی ایرانی شد. به این دلیل، آواز را که تا آن زمان بدون ضرب و طولانی بود، خلاصه و به صورت ضربی در آورد و از ضرب‌ آهنگ‌ های تازه و گاه برگرفته از موسیقی اروپایی در اجراهایش استفاده میکرد. یعنی او به (درآمد) که پیش از آواز نواخته میشد قطعه ضربی دیگری به نام (پیش درآمد) اضافه نمود که همین مسئله یکی از ابداعات اولیه او تلقی شد. بعد از آن بزرگترین تحول او شش سیم کردن تار بود چرا که در نواختن تار دست داشت و آن زمان تار دارای پنج سیم (دو سیم سفید، دو سیم زرد، و یک سیم بم) بود که درویش از روی سه ‌تار به این فکر افتاد تا سیم دیگری به تار بیفزاید و تار شش سیم را ابداع کند.

ابوالحسن صبا

ابوالحسن صبا فرزند دکتر ابوالقاسم کمال السلطنه از استادان برجسته موسیقی ایران، آهنگ ‌ساز، نوازنده و از برجسته ‌ترین چهره ‌های موسیقی ایران در هفتاد سال گذشته به شمار می آید. اولین استاد وی پدرش بوده است به دلیل نواختن سه تار، بعد از آن تحصیلات مقدماتی را در مدرسه علمیه و سپس در کالج آمریکایی به پایان رسانید و به زبان و ادبیات فارسی و انگلیسی آشنایی یافت. توانست نزد موسیقی دانانی چون میرزا عبدالله فراهانی، درویش خان و علی ‌نقی وزیری تار و سه ‌تار، حسین هنگ ‌آفرین ویولن، حسین اسماعیل ‌زاده کمانچه، علی اکبر شاهی سنتور، اکبرخان نی و حاجی خان ضرب را فرا گیرد. از نخستین آثار ضبط شده وی میتوان به قطعه «زرد ملیجه» با ویولن اشاره نمود.

پیشنهاد مطالعه: محبوب ترین سبک موسیقی در ایران و جهان

صبا چهل سال تمام ساز نواخت، تعلیم داد، در ارکسترها شرکت کرد، کتاب نوشت و در تمام جریان ‌های موسیقی ایران تأثیر مستقیم و مثبت داشت. در تمام رشته ‌های موسیقی ایران و حتی سایر هنرها همچون ساختن ساز و نقاشی و ادبیات مهارت داشت، زبان انگلیسی می ‌دانست و دانشنامه ‌ای جامع از علم و عمل موسیقی ایرانی بود. که متاسفانه با این همه فعالیت های موثر و آثار برجسته ای که به عالمیان بخشید، در سن 55 سالگی بر اثر عارضه قلبی دار فانی را وداع گفت و بدین ترتیب مکتب نوین موسیقی ایرانی که از درویش خان آغاز شده بود با صبا به اوج رسید و بعد از فوت وی شاگردانش پیرو راه او شدند.

از بین آثار زیاد باقی مانده از استاد صبا میتوان سه دوره آموزش ویولن، چهار دوره تعلیم سنتور، یک دوره تعلیم تار و سه ‌تار را نام برد.

پرویز یاحقی

نام اصلی وی پرویز صدیقی پارسی بود که در 31 شهریور 1314 در تهران متولد شد. دایی وی حسین یاحقی استاد ویولن بود، پدربزرگ مادری‌ اش موسیقیدان بود، مادر او نیز به موسیقی علاقه‌ داشت و موسیقی را درک کرده و می شناخت. دایی وی از کودکی او را با هنرمندان نامداری چون ابوالحسن صبا، مرتضی محجوبی، رضا محجوبی و علی‌ اکبر شهنازی آشنا کرد. همچنین به آموزش پرویز در رابطه با ساز ویولن و آموزش‌ های ویژه شامل پیش ‌درآمد، چهار مضراب‌، آهنگ ‌های ضربی و دستگاه ‌های موسیقی ایرانی تا دوره عالی پرداخت. و مدتی بعد ابوالحسن صبا وی را به شاگردی پذیرفت و توانست به مدت دو سال موسیقی را نزد استاد ابوالحسن فراگیرد.

در سال 1327 توانست برای اولین بار به رادیو راه پیدا کند و به اجرای یک قطعه ساز بپردازد. از دیگر فعالیت های وی علاقه به نویسندگی است که در سال 1331 به همکاری با روزنامه ها و تا سال 1334 به خبرنگاری مشغول بود. که هم ‌زمان با ورود معینیان به رادیو و اداره انتشارات آن روز که بعد ها به آن وزارت اطلاعات گفته میشد، به ‌صورت جدی در رادیو مشغول به کار شد و چند آهنگ برای منوچهر همایون پور و داریوش رفیعی ساخت.

از بهترین آثار وی میتوان به بیداد زمان، مهرآفرین، ای فتنه کجایی، کلبه من و … اشاره نمود. و از برجسته ترین اجراهای وی باید (امید دل کجایی) را نام برد که با صدای زنده یاد غلامحسین بنان اجرا شد.

مجتبی میرزاده

احتمالا گوشتان با انواع ساخته ‌های باکلام و بی ‌کلام آشنا است و برخی از افراد که دوستدار ملودی ‌های شیرین و دلفریب بوده و از تنظیم ‌های ارکستریِ پُرشور و حال لذت می‌ برند. همه ی اینها بر میگردد به توانمندی های استاد مجتبی میرزاده که در مدت 40 سال دنیایی از ملودی ها و تنظیم ها را آفرید و ابداع نمود.

مجتبی میرزاده که در 1324 در کرمانشاه زاده شد، به عنوان نوازنده چیره‌ دست ویولن، کمانچه و سه ‌تار شناخته میشود. مانند هر هنرمندِ اصیلی، نبوغ و استعدادش را با پشتکار و سخت‌ کوشی پیش گرفت تا توانست نام و آثار ارزشمندش را به یادگار بگذارد.

از جمله آثار انقلابی وی میتوان، از صلابتِ ملّت و ارتش و سپاه ما، جاودانه شد از فروغ سحر، پگاه ما، صبح آرزو دمیده از کرانه ‌ها، شاخه‌ های زندگی زده جوانه‌ ها و این پیروزی، خجسته باد این پیروزی… را نام برد. همچنین اثرهای موسیقی متن فیلم های وی شامل اعدامی، قرنطینه، مدرک جرم و … میباشد.

مرتضی محجوبی

مرتضی خان محجوبی در سال 1279 هجری شمسی متولد شد. پدرش نی و مادرش پیانو آکوستیک مینواخت به همین از همان سالهای آغازین زندگی با موسیقی آشنا شد. توانایی بالایی در درک موسیقی و فراگیر آن داشت به همین منظور برای شکوفا کردن استعدادش نزد دو استاد بزرگ آن زمان حسین هنگ آفرین و محمود مفخم الممالک به شاگردی رفت در حالی که هنوز شش سال بیشتر نداشت.

استعداد و توانایی عجیبی در ساز زدن داشت و توانست با حضور در کنار استادانی زبده و تلاش بی حدش به نوازنده ای شگفت انگیز و ماهر تبدیل شود. در ده سالگی به همراه آواز عارف قزوینی، کنسرتی در سینما فاروس (لاله زار) برگزار کرد. همچنین بعدها به همراه برادرش رضا محجوبی (از نوازندگان ویولن و آهنگسازان به نام ولی گمنام آن زمان بود) در کافه پدرش (اولین کافه تهران در آن زمان) که محل آمد و شد اعیان در لاله زار بود پیانو می نواخت. در 12 سالگی توانست ردیف دوره عالی را به اتمام برساند و در 13 متکفل خانواده ای چهارده نفره شود.

وی از آهنگسازان و نوازندگان اصلی رادیو و برنامه گلها بود و با بزرگانی چون بنان و قوامی همکاری میکرد. از تاثیرگذارترین فعالیت های وی این بود که توانست آکوردهای مخصوص موسیقی ایرانی را روی پیانو اجرا کند و توجه موسیقیدانان ایرانی را به پیانو بع عنوان یک ساز با قابلیت های موسیقی ایرانی جلب نماید. از ساخته هایش میتوان تصنیف های کاروان، من از روز ازل، نوای نی و پیش درآمد دشتی را نام برد. و از بین نواخته های گوناگون و ترانه های دیگرش اجرای «کاروان» از بهترین آثارش محسوب میشود.

پیشنهاد مطالعه: پیانیست های معروف آلمانی

محمد رضا شجریان

موسیقیدان و خواننده موسیقی سنتی ایران که اول مهر ماه ۱۳۱۹ در مشهد زاده شد. به گفته خود وی در 5 سالگی در خلوت کودکانه ‌اش آواز می ‌خواند. بعدها در سن 9 سالگی تلاوت قرآن را آغاز نمود و یک سال بعد این کار را در میتینگ‌ ها و اجتماعات سیاسی آن سال ‌ها ادامه داد. برای اولین بار در سال 1331 صدایش از رادیو خراسان پخش می‌ شود.

در سال 1336 به دانشسرای مقدماتی در مشهد رفته و از همان سال بود که برای نخستین بار با یک معلم موسیقی به نام جوان ‌آشنا می شود. شروع به تلاش و پیگیری جدی کار آواز میکند که در سال 1338 توانست به اجرای آوازهای بدون ساز و نیز قرائت قرآن برای رادیو خراسان بپردازد.

از فعالیتهای وی میتوان به خوش‌ نویسی در خطِ نستعلیق، رئیس شورای عالی خانه موسیقی ایران، بنیان‌گذار گروه شهناز، شرکت دل آواز، باغ هنر بم و طراح چند ساز موسیقی اشاره نمود. ار دیگر فعالیت های وی قرائت قرآن بود که دعای ربنا، از نامدارترین تلاوت قرآنیِ او بود. شجریان در میان دوستداران خود با عنوان «استاد آواز ایران» و «خسروِ آواز ایران» شناخته می‌شود. همچنین میتوان او را مهم ‌ترین چهرهٔ موسیقی ایرانی و یکی از نمادهای مهم فرهنگ و موسیقی ایران‌ زمین دانست. محمدرضا شجریان از بنیاد آقاخان، جایزهٔ خداوندگار موسیقی را دریافت کرده ‌است و نامزد جایزه گرمی نیز بوده ‌است.

روح الله خالقی

موسیقی‌دان، آهنگساز و نوازندهٔ ویولن اهل ایران که از جمله آثار مطرح وی سرود مشهورِ «ای ایران» است که از آن به عنوان سرود ملیِ غیررسمی ایرانیان یاد میکنند. وی که از شاگردانِ اصلی علینقی وزیری بود، با آثار و خدماتِ هنری خود، در حفظ نغمه ‌ها و احیای جایگاهِ موسیقی ایرانی، در دورانی که توجه به این موسیقی کاهش یافته بود، تلاش های بسیار نمود.

روح الله خالقی ناجی موسیقی ایران

وی در سال 1328 هنرستان موسیقی ملی تأسیس نمود. رهبری ارکستر گل‌ ها، سرپرستی ارکسترهای شماره یک و دو رادیو و عضویت در شورای موسیقی رادیو، از دیگر فعالیت‌های خالقی بود.

آشنایی با نابغه ای جوان در حوزه موسیقی ایران

کسری خدیور، اصالتاً کرمانشاهی است ولی در تهران سکونت دارد. نابغه ای که موفق به گرفتن مدرک استادی و تدریس موسیقی شد و از سن 10 سالگی مشغول به فعالیت در حوزه های موسیقی و تدریس موسیقی است.

همچنین در سن 11 سالگی توانست در زمینه ی آهنگسازی نوجوانان در صدا و سیمای کل کشور رتبه اول را کسب نماید و به عنوان جوان ترین آهنگساز صدا و سیمای جمهوری اسلامی شناخته شود. این نابغه ی جوان موسیقی ایران با داشتن ۶ کارت استادی مشغول به تدریس ویولن، کمانچه، پیانو و اکثر سازهای سنتی و مبانی آهنگسازی شد.

کسری در سن ۱۵ سالگی بود به صورت حرفه ای و جدی مشغول به فعالیت در ارکسترهای سنتی ایرانی و پاپ و ارکسترال های سمفونیک شد. که طی این فعالیت ها توانست با خوانندگانی چون سالار عقیلی، سینا سرلک، حمیدرضا نوربخش، استاد اکبر گلپایگانی و … در زمینه ی سنتی همکاری کند و در بخش پاپ هم با خوانندگانی نظیر بابک جهانبخش، مازیار فلاحی، علی لهراسبی، علی اصحابی، زنده یاد مرتضی پاشایی، روزبه نعمت اللهی، احسان خواجه امیری و محمدرضا گلزار کارهایی انجام دهد. همچنین تکنواز کنسرت های ارکستر ملل و ارکستر آکادمیک نیز بوده است. با تمام این تفاسیر میتوان کسری خدیور را به عنوان نابغه جوان موسیقی ایران که از همان سالهای اولیه کودکی و بعد از آن فعالیت های موثر و بهترین آثار در حوزه موسیقی را توانست ارائه کند، نامگذاری نمود.

شما چه کسی را جزو نابغه های موسیقی ایران می دانید؟

باید گفت که در حوزه ی موسیقی افراد زیادی هستند که تلاش و جدیت به خرج داده و موفق به گرفتن عناوینی چون استادی و برترین ها در دنیای موسیقی شده اند. که در اینجا فقط توانستیم چند تن از این عزیزان را (به  دلیل تعداد زیاد آنها) که خدمت زیادی به موسیقی ایران کرده اند و جزو نابغه های موسیقی ایران هستند را به شما معرفی کنیم تا با زندگی آنها آشنا شوید. و مایه خرسندی ما است که شما هم اگر فرد یا افراد موفق و به نام در این حوزه را میشناسید که در اینجا معرفی نشده اند، در قسمت نظرات با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.

مطالعه باعث بهتر شدن سبک زندگی کردن در جامعه میشود. همانطور که میدانید لذت مطالعه در خواندن مطلبی جذاب، مفید و قابل درک است که کمک شایانی به بازدهی مغز شما میکند. پس سعی ما تولید کنندگان محتوای متنی در وب سایتها، بازنویسی مطالب مهم و کاربردی به صورت جذاب و کاملتر است. امیدوارم مطالب گفته شده در این مطلب برای شما مفید واقع شود.

گردآوری شده توسط: فروشگاه آلیک موزیک